ระบบสืบพันธุ์

1.3 ระบบสืบพันธุ์ (Reproductive System)

                ระบบสืบพันธุ์ เป็นระบบที่เกี่ยวกับการเพิ่มจำนวนของสิ่งมีชีวิตให้มากขึ้นตามธรรมชาติ และเป็นการทดแทนสิ่งมีชีวิตที่ตายไป เพื่อให้ดำรงเผ่าพันธุ์ไว้ได้ ซึ่งการสืบพันธุ์ของมนุษย์เป็นการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ ต้องอาศัยอวัยวะสืบพันธุ์ของเพศชายและเพศหญิง

                1.3.1 อวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย – ประกอบด้วยส่วนต่างๆดังนี้

1.   อัณฑะ (testis) ทำหน้าที่สร้าตัวอสุจิ (sperm) ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศชาย และสร้างฮอร์โมนเพศชาย คือ เทสโทสเตอโรน (testosterone)

2.   ถุงหุ้มอัณฑะ (scrotum) ทำหน้าที่ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะ (ต่ำกว่าอุณหภูมิปกติของร่างกายประมาณ 3-5 องศาเซลเซียส)ในการสร้างตัวอสุจิ

3.   หลอดเก็บตัวอสุจิ (epididymis) ทำหน้าที่เก็บตัวอสุจิที่เจริญเต็มที่ก่อนที่จะส่งผ่านไปยังหลอดนำตัวอสุจิ

4.   หลอดนำตัวอสุจิ (vas deferens) ทำหน้าที่ลำเลียงตัวอสุจิไปเก็บไว้ที่ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ

5.   ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ (seminal vesicle) ทำหน้าที่สร้างอาหารเพื่อใช้เลี้ยงตัวอสุจิ และสร้างของเหลวมาผสมกับตัวอสุจิเพื่อให้เกิดสภาพที่เหมาะสมสำหรับตัวอสุจิ

6.   ต่อมลูกหมาก (prostate gland) ทำหน้าที่หลั่งสารที่มีฤทธิ์เป็นด่างอ่อนๆ เข้าไปในท่อปัสสาวะเพื่อทำลายฤทธิ์กรดข้างใน

7.   ต่อมคาวเปอร์ (cowper’s glands) ทำหน้าที่หลั่งสารไปหล่อลื่นต่อปัสสาวะในขณะที่เกิดการกระตุ้นทางเพศ และยังทำหน้าที่ชำระล้างกรดของน้ำปัสสาวะที่เคลือบท่อปัสสาวะ ทำให้ตัวอสุจิไม่ตายก่อนในขณะที่เคลื่อนที่ออกมา

                1.3.2 อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง – ประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดังนี้

1.   รังไข่ (ovary) ทำหน้าที่ ผลิตไข่ (ovum) ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง และสร้างฮอร์โมนเพศหญิง ได้แก่ เอสโทรเจน (estrogen) และโพรเจสเทอโรน (progesterone)

2.   ท่อนำไข่ (oviduct) หรือปีกมดลูก (fallopian tube) เป็นบริเวณที่อสุจิจะเข้าปฏิสนธิกับไข่ ทำหน้าที่เป้นทางผ่านของไข่ที่ออกจากรังไข่เข้าสู่มดลูก

3.   มดลูก (uterus) ทำหน้าที่เป้นที่ฝังตัวของไข่ที่ได้รับการผสมแล้ว และเป็นที่เจริญเติบโตของทารกในครรภ์

4.   ช่องคลอด (vagina) ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของตัวอสุจิเข้าสู่มดลูก และเป็นทางออกของทารกเมื่อครบกำหนดคลอด

                1.3.3 การบำรุงรักษาระบบสืบพันธุ์ – มีแนวทางดังนี้

1.   รับประทานอาหารให้ถูกสัดส่วนทั้ง 5 หมู่

2.   ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

3.   งดเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์

4.   พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เคร่งเครียด และทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสอยู่เสมอ

5.   ทำความสะอาดร่างกายอย่างทั่วถึงและสม่ำเสมอ

6.   สวมใส่เสื้อผ้าที่สะอาด ไม่อับชื้น และอย่าให้รัดแน่นจนเกินไป

7.   ไม่ใช้เสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว และเครื่องนุ่งห่มร่วมกับผู้อื่น เพราะอาจติดเชื้อบางชนิดได้

8.   ไม่สำส่อนทางเพศ งดเว้นการเปลี่ยนคู่นอน

9.   เมื่อเกิดสิ่งผิดปกติใดๆ เกี่ยวกับอวัยวะเพศ ควรรีบปรึกษาแพทย์